Với người dân xã Bình Giang, rau vụ đông là nguồn thu nhập chính trong năm. Nhưng do thiếu nước, năm nay nông dân không dám đầu tư sản xuất đại trà như mọi năm. Nguyên nhân là do hoạt động khai thác cát đã ảnh hưởng đến mạch nước ngầm nơi đây, tuy nhiên, liệu đó có phải là vấn đề chính gây nên tình trạng trên vẫn là câu hỏi chưa có lời giải.

Tình trạng thiếu nước kéo dài buộc nông dân phải bơm nước từ giếng khoan để tưới cho cây trồng. 

Ông Võ Văn Cúc, ở tổ 16 thôn Bình Túy xã Bình Giang cho hay, năm nay, rau vụ đông của gia đình sản xuất cũng không hy vọng gì nhiều. Bởi hiện tại, có quá nhiều hộ dân sử dụng mạch nước bơm từ dưới lòng đất cùng một lúc để tưới cho hàng chục ha kiệu, nén, hành các loại. Ông Cúc lý giải, tuyến kênh N22-5 chạy qua cánh đồng của tổ có chiều dài gần 2km, được khai phá cùng lúc với hoạt động khai thác cát. Chính việc khai thác cát một cách ồ ạt khiến tuyến kênh phục vụ nguồn nước cho các cánh đồng ở  hạ nguồn, lại trở thành nơi cản trở dòng nước vốn đã có bấy lâu nay.

“Người dân nơi đây đã nhiều lần kiến nghị Nhà nước cần đầu tư hệ thống cống âm để tránh việc mất nguồn nước ngầm, thế nhưng đâu lại vào đấy” – ông Cúc chia sẻ.

Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi vớiông Nguyễn Đình Chinh - Giám đốc Công ty cổ phần Kỹ nghệ Khoáng sản Quảng Nam (MINCO), ông Chinh cho biết, việc khai thác và hoàn thổ các diện tích đã khai thác xong để phục vụ nông nghiệp của đơn vị đều đúng Quyết định 516/QĐ-UBND ngày 6.2.2013 của UBND tỉnh Quảng Nam về Phê duyệt Đề án bảo vệ môi trường chi tiết và Dự án cải tạo, phục hồi môi trường của Dự án khai thác mỏ cát trắng Hương An.

“Tuy nhiên, do thời gian lập đề án bảo vệ môi trường chi tiết và dự án cải tạo, phục hồi môi trường từ năm 2011, nên đến nay, khi áp dụng vào tình hình thực tế đã không còn phù hợp và ảnh hưởng đến việc canh tác của người dân. Chính vì vậy, nên vừa qua, đơn vị đã hỗ trợ thiệt hại cho người dân. Hiện chúng tôi đang hợp đồng với Trường Đại học Khoa học Huế để rà soát và điều chỉnh lại Dự án cải tạo, phục hồi môi trường để phù hợp hơn với tình hình thực tế” - ông Chinh nói.

Đồng thời, việc hoàn thổ 13,67 ha đã khai thác xong và bàn giao cho UBND xã Bình Giang quản lý, cấp đất cho nhân dân sản xuất. Tuy nhiên, đến hiện tại, Sở TN-MT dù đã nghiệm thu nhưng vẫn chưa chấp thuận với kết quả hoàn thổ vì mương giải thủy C2 không đúng với thiết kế ban đầu.

Giải thích về vấn đề này, ông Chinh cho biết, công ty đang xảy ra tranh chấp với một hộ dân về diện tích đất nằm trên đường mương giải thủy C2 đi qua nên phải thay đổi thiết kế là bẻ cong mương. “Vụ việc đã được đưa ra Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng và sẽ có quyết định phán xử cuối cùng trong tháng 11.2018. Xong tranh chấp, chúng tôi sẽ nhanh chóng thi công lại mương C2 và mời Sở TN-MT về nghiệm thu công trình hoàn thổ” - ông Chinh nói.

Về phía địa phương xã Bình Giang, ông Nguyễn Đình Tùng – Chủ tịch UBND xã cho hay, sau khi có kiến nghị về diện tích đất sản xuất không đạt, hoặc thiếu nguồn nước đối với những diện tích bị ảnh hưởng, phía công ty đã tiến hành phối hợp với địa phương trong công tác hỗ trợ, khắc phục với diện tích khoảng 12 ha/100 ha. Ông Tùng cho rằng, thời tiết không mưa cũng là một trong những nguyên nhân gây thiếu nguồn nước ngầm tại địa phương. “Địa phương kiến nghị các cấp có thẩm quyền cần điều chỉnh đánh giá tác động môi trường, bởi so với hiện tại thì yêu cầu kỹ thuật không còn phù hợp”– ông Tùng nói.

Vấn đề tồn đọng trong câu chuyện khai thác cát là điều không mới ở bất cứ đâu. Trong lúc chờ đợi trách nhiệm rõ ràng thuộc về đơn vị nào, thì đây là lúc chính quyền địa phương, người dân và doanh nghiệp cần có sự phối hợp trong việc giải quyết các vướng mắc ban đầu, có như vậy mới đảm sự hài hòa trong công tác quản lý của chính quyền địa phương, giữa lợi ích của người dân và doanh nghiệp./.

Văn Toàn – Thành Châu